ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η Λογοθεραπεία είναι πλέον πολύ διαδεδομένη στις μέρες μας. Είναι ο επιστημονικός κλάδος που ασχολείται με τις διαταραχές της επικοινωνίας. Συγκεκριμένα, ασχολείται με προβλήματα λόγου, ομιλίας, φωνής, καθώς και με προβλήματα μάσησης και κατάποσης, ανεξάρτητα από τα αίτια αυτών των διαταραχών.

→ Κατά συνέπεια, ο αριθμός αυτών των διαταραχών είναι μεγάλος. Διάλεξα να καταγράψω τις πιο συνηθισμένες από αυτές τις διαταραχές, αυτές δηλαδή που αντιμετωπίζει ο μεγαλύτερος αριθμός παιδιών.

→ Οι επιμέρους διαταραχές που έχω καταγράψει είναι ενδεικτικές των δυσκολιών που μπορεί να έχει το παιδί σας, αλλά επειδή η αξιολόγηση είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, σας παροτρύνω να ενημερωθείτε για τα επιμέρους προβλήματα μόνο για να εντοπίσετε πιθανώς μια δυσκολία στο παιδί σας .

→ Επίσης σας προτείνω να επικοινωνήσετε μαζί μου για να μοιραστούμε τις πιθανές ανησυχίες σας.

ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ – διότι « έν αρχή ην ο λόγος…..»

Ένα παιδί μεταβιβάζει τις ιδέες και τα συναισθήματά του σε ένα άλλο παιδί ή έναν ενήλικα, καθώς και πληροφορίες για ό,τι βλέπει, ακούει, σκέφτεται ή επιθυμεί. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΕΙ · και αυτή η επικοινωνία, μπορεί να γίνεται είτε με νοήματα, είτε με λέξεις, είτε με γράμματα, είτε με εικόνες, δηλαδή μπορεί να είναι νοηματική, προφορική, γραπτή ή συμβολική, αντίστοιχα. Η ικανότητά του να επικοινωνεί θα συμβάλλει, έτσι ώστε το παιδί να γίνει ανεξάρτητο, να αποκτήσει διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις, υψηλή αυτοεκτίμηση και υγιή ψυχολογία. Θα του δώσει τα απαραίτητα εφόδια για τις σπουδές του και για τη ζωή του όλη. Θεωρώ λοιπόν την ικανότητα της επικοινωνίας υπέρτατο αγαθό ελευθερίας, ευτυχίας και πληρότητας και αφιερώνω τη γνώση μου και το δυναμικό μου για να προσφέρω αυτό το αγαθό.

Πότε μιλάμε για ανωριμότητα;

• Θεωρούμε ότι το φωνολογικό σύστημα ενός παιδιού είναι ανώριμο, όταν υστερεί το ελάχιστο ένα εξάμηνο από τη χρονολογική του ηλικία, πάραυτα όμως ακολουθεί το φυσιολογικό μοντέλο ανάπτυξης και δεν παρεκκλίνει από αυτό.
• Για παράδειγμα, ένα παιδί έως την ηλικία των 5 ετών θα πρέπει να έχει κατακτήσει όλους τους άηχους και ηχηρούς συριστικούς φθόγγους (σ, ζ, ξ, Ψ, τσ, τζ) καθώς και
• Έως την ηλικία των 6 ετών να έχει κατακτήσει το φθόγγο (ρ) καθώς και τα διπλά και τριπλά συμπλέγματα (όπως το, φρ, χρ, γρ, δρ, σπρ, στρ, κδρ, χθρ).
• Επίσης, έως την ηλικία των 6,4 ετών το μέγιστο, θα πρέπει να έχει κατακτήσει και τα τετραπλά συμπλέγματα καθώς και τις σύνθετες και πολυσύλλαβες λέξεις (όπως παραθυρόφυλλα, ανεβοκατεβαίνω, καμηλοπάρδαλη)

Πότε μιλάμε για καθυστέρηση;

• Χρησιμοποιούμε τον όρο ‘καθυστέρηση’ όταν η ανάπτυξη της ομιλίας και του λόγου ενός παιδιού αποκλίνει σημαντικά από το αναμενόμενο για την ηλικία του μοντέλο ανάπτυξης.
• Ένα παιδί μπορεί να παρουσιάζει ανωριμότητα ή καθυστέρηση σε έναν ή περισσότερους γλωσσικούς τομείς όπως στη Φωνολογία, στη Μορφολογία, στη Σύνταξη, στη Σημασιολογία και την Πραγματολογία.

Πότε μιλάμε για διαταραχή;

• Μιλάμε για ‘διαταραχή όταν η ομιλία του παιδιού παρεκκλίνει σημαντικά από την φυσιολογική αναπτυξιακή πορεία και εμφανίζει καθήλωση σε πρώιμα αναπτυξιακά στάδια ή πιθανώς και ιδιοσυστατική ομιλία (φωνολογικές διαδικασίες που δεν μπορούν να αναλυθούν).
• Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις και εφόσον δεν έχει γίνει έγκαιρη παρέμβαση, μπορεί κάποιο παιδί να χρειαστεί να περιμένει επιπλέον χρόνο για να πάει στο δημοτικό. Το τεστ σχολικής ετοιμότητας καθώς και η αξιολόγηση των ειδικών θα συμβάλλουν στη λήψη μιας τέτοιας απόφασης, καθώς και για το σχολικό πλαίσιο στο οποίο θα ωφελούσε το παιδί να ενταχτεί.

ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ

• Η φωνολογία αφορά στην ικανότητα του παιδιού να αντιλαμβάνεται ότι ο προφορικός λόγος αποτελείται από φθόγγους (γλωσσικούς ήχους) τους οποίους μπορεί να αντιληφθεί, να αναγνωρίσει και να τους διαφοροποιήσει (τον έναν από τον άλλον) και κατόπιν να τους οργανώσει και να τους συνδέσει με σωστό ως προς την άρθρωση τρόπο, ώστε να παράγει λέξεις και προτάσεις που θα γίνονται κατανοητές από τους άλλους.
• Επίσης, η φωνολογία ορίζει ποια είναι η σειρά των φθόγγων που επιτρέπονται σε μια συλλαβή. Στην γλώσσα μας στην αρχή μιας λέξεις απαντάμε αρκετά διπλά και τριπλά σύμφωνα αλλά στο τέλος των λέξεων είναι πολύ περιορισμένα τα γράμματα που επιτρέπονται.
• Πολύ σημαντικός είναι και ο τονισμός των λέξεων όπου ξεχωρίζει μια συλλαβή ανάμεσα σε άλλες και μας βοηθά να κατανοούμε το τέλος της λέξης καθώς και συμβάλλει στο να γίνεται κατανοητή μια λέξη που αποτελείται από τα ίδια φωνήματα με μία άλλη δηλαδή, σε αυτήν την περίπτωση, η αλλαγή της θέσης του τόνου επηρεάζει και τη σημασία της λέξης (π.χ χώρα-χωρά).
• Επιπλέον, τα υπερτμηματικά στοιχεία της πρότασης είναι πολύ σημαντικά και μπορεί και εκεί να παρατηρηθούν προβλήματα που θα επηρεάσουν την κατανόηση της πρότασης.
  Αναρωτηθείτε με πόσους τρόπους μπορούμε να πούμε το ‘ήρθες και πόσα διαφορετικά νοήματα μπορούμε να αποδώσουμε και πόσα διαφορετικά συναισθήματα να μεταδώσουμε:

→ Ήρθες. (Κατάφαση)

→ Ήρθες. (Αν τα φωνήεντα έχουν μεγαλύτερη διάρκεια και η συχνότητα και η χροιά της φωνής είναι διαφορετική, μπορεί να δηλώνει και απογοήτευση που ήρθε)

→ Ήρθες. (Με διαφορετικό επιτονισμό μπορεί να δείχνει ειρωνεία)

→ Ήρθες;

→ Ήρθες!

→ Με τον επιτονισμό λοιπόν και τη μελωδία που δίνουμε στα στοιχεία της πρότασης, επικοινωνούμε και διαφορετικά μηνύματα. Έτσι, μπορούμε να δώσουμε έμφαση σε διαφορετικές λέξεις μέσα στην πρόταση π.χ Ο Γιώργος μίλησε στη Μαρία / Ο Γιώργος μίλησε στη Μαρία/ Ο Γιώργος μίλησε στη Μαρία!

→ Κατά συνέπεια, το ύψος της φωνής, η διάρκεια των φράσεων, των συλλαβών και των φθόγγων, οι παύσεις στο ρυθμό της πρότασης, Ο επιτονισμός και γενικά όλα τα προσωδιακά στοιχεία εάν δεν έχουν έγκαιρα κατακτηθεί από το παιδί, θα επηρεάσουν το νόημα του μηνύματος που θέλει να επικοινωνήσει.

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

• Τα μορφήματα είναι τα μικρότερα συστατικά της λέξης που έχουν σημασία ή έχουν γραμματική λειτουργία ( -θη, -η, -ικ,-ων, -ς, -α, -σσω,-α-,- ευ-,-συν-). Με αυτά τα μορφήματα το παιδί μαθαίνει να συνθέτει λέξεις με το να τα προσθέτει στο αρχικό μόρφημα εφαρμόζοντας συγκεκριμένους κανόνες. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούνται λέξεις με διαφορετικό νόημα.
• Η μορφολογία δεν αναλύει μόνο τις υπαρκτές λέξεις, αλλά και τις ψευδολέξεις που μπορούν να σχηματιστούν εφαρμόζοντας τους γλωσσικούς μηχανισμούς. Η μορφολογία είναι πολύ σημαντική για την ελληνική μας γλώσσα και δυσκολεύει αρκετά τα παιδιά εξαιτίας του μεγάλου αριθμού μορφημάτων (πολλές πτώσεις, διαφορές καταλήξεων στα γένη, χρόνοι, υποκοριστικά κ.α).

ΣΥΝΤΑΞΗ

• Το παιδί μαθαίνει τους κανόνες σύμφωνα με τους οποίους οι λέξεις συναρμολογούνται για να σχηματιστούν προτάσεις που έχουν το νόημα που θέλει να επικοινωνήσει. Εφόσον μάθει τους κανόνες, μπορεί να ελίσσεται μετατρέποντας τη δομή της πρότασης, αλλά να διατηρεί το ίδιο νόημα του μηνύματος που θέλει να μεταφέρει ή να το αλλάζει αν επιθυμεί.
• Η πιο συχνή μορφή σύνταξης στην ελληνική γλώσσα έχει τη μορφή Υποκείμενο-Ρήμα +Αντικείμενο. Για παράδειγμα, τα παιδιά καλούνται να αναγνωρίζουν τις ονοματικές και τις ρηματικές φράσεις, τις ενεργητικές και τις παθητικές προτάσεις, τις ερωτηματικές, τις καταφατικές και πολλά άλλα στοιχεία, τα οποία θα τους χρησιμεύσουν για τη μεταφορά ενός μηνύματος καθώς και για την κατανόησή του.

ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΑ

• Η Σημασιολογία μελετάει την σημασία της γλωσσικής έκφρασης. Είναι πολύ σημαντική στη γλωσσική εξέλιξη του παιδιού και περιλαμβάνει τον τρόπο που ερμηνεύεται η σημασία μιας λέξης ανάλογα με το πού και πώς χρησιμοποιείται. Δηλαδή, τι περιεχόμενο έχει η λέξη που επικοινωνείται από τον ομιλητή.
• Τελικά το παιδί μαθαίνει τη σημασία των λέξεων καθώς και μαθαίνει να επιλέγει και να χρησιμοποιεί τις σωστές λέξεις ανάλογα με το μήνυμα που θέλει να μεταφέρει. Επιπλέον, μαθαίνει και χρησιμοποιεί σωστά τις λέξεις για την κατασκευή προτάσεων καθώς και αποκτά την ικανότητα να αντικαθιστά λέξεις με συνώνυμες τους καθώς και να βρίσκει τις αντίθετές τους.
• Η μελέτη της σημασιολογίας είναι ευρύτατη και στην εξελικτική διαδικασία της γλώσσας είναι πιθανό κάποιο παιδί να έχει διαταραχή στον συγκεκριμένο τομέα. Σε αυτήν την περίπτωση, δηλαδή όταν το μήνυμα πλήττεται στο σημασιολογικό επίπεδο έχει σοβαρή επίπτωση στην κατανόησή του από τον ακροατή (ή τον αναγώστη).

ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

• Η ‘πραγματολογία’ μελετάει την επίδραση του περιβάλλοντος, των προσώπων, καθώς και του χώρου, του χρόνου και των συνθηκών επικοινωνίας στη κατανόηση του ακροατή αυτών που λέγονται από τον ομιλητή.
• Τελικά το παιδί μαθαίνει τη σημασία των λέξεων καθώς και μαθαίνει να επιλέγει και να χρησιμοποιεί τις σωστές λέξεις ανάλογα με το μήνυμα που θέλει να μεταφέρει. Επιπλέον, μαθαίνει και χρησιμοποιεί σωστά τις λέξεις για την κατασκευή προτάσεων καθώς και αποκτά την ικανότητα να αντικαθιστά λέξεις με συνώνυμές τους καθώς και να βρίσκει τις αντίθετές τους.
• Η μελέτη της σημασιολογίας είναι ευρύτατη και στην εξελικτική διαδικασία της γλώσσας είναι πιθανό κάποιο παιδί να έχει διαταραχή στον συγκεκριμένο τομέα. Σε αυτήν την περίπτωση, δηλαδή όταν το μήνυμα πλήττεται στο σημασιολογικό επίπεδο έχει σοβαρή επίπτωση στην κατανόησή του από τον ακροατή (ή τον αναγώστη).
• Το παιδί καλείται να έχει γνώσεις για τον κόσμο, για τις αρχές αυτής της γλωσσικής επικοινωνίας. Υπάρχουν δηλαδή, κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας.

Αυτές οι πραγματολογικές γνώσεις επιτρέπουν στο παιδί να επιλέγει ποια είναι η κατάλληλη γλωσσική έκφραση (δηλαδή, τι πρέπει να πει), λαβαίνοντας υπόψη μεταξύ άλλων, το θέμα που συζητείται, το τι έχει ήδη ειπωθεί καθώς και την κοινωνική θέση του άλλου.

• Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική όσον αφορά στο χρόνο εκμάθησης της ομιλίας και του λόγου
• Για παράδειγμα, στις φωνολογικές διαταραχές, για όσο περισσότερο χρονικό διάστημα το παιδί εξασκεί τις λανθασμένες θέσεις των φωνημάτων που χρησιμοποιεί, είτε εξασκεί φωνολογικές διαδικασίες που δεν συνάδουν με τη φυσιολογική φωνολογική εξέλιξη, τόσο περισσότερος χρόνος θα χρειαστεί για να ‘ξεχάσει τις παλιές συνήθειες και να μάθει τις καινούριες θέσεις.
• Δευτερογενώς, το παιδί πιθανώς να δυσκολευτεί στην ανάγνωση και τη γραφή που στην περίπτωση της έγκαιρης διάγνωσης και αποκατάστασης δεν θα υπήρχε τέτοιο πρόβλημα.
• Σε περιπτώσεις άλλων διαταραχών, όπως βαρηκοΐα, διάχυτη αναπτυξιακή κ.α., η έγκαιρη διάγνωση είναι ακόμα πιο σημαντική, διότι κινητοποιεί τους γονείς να δράσουν πιο γρήγορα και έτσι να κερδίσουν τον πολύτιμο χρόνο της κρίσιμης νηπιακής ηλικίας όπου ο εγκέφαλος `απορροφά ταχύτερα τις πληροφορίες έχοντας τα βέλτιστα θεραπευτικά αποτελέσματα.
• Επιπλέον, η συμβολή της έγκαιρης διάγνωσης στην ψυχολογία του παιδιού είναι αδιαμφισβήτητη, διότι η έγκαιρη παρέμβαση συμβάλλει στο να αποκτήσει το παιδί καλύτερη αυτοεικόνα καθώς και στο να αποφευχθούν τα πειράγματα των συμμαθητών που πιθανά να επηρεάσουν και την αυτοεκτίμηση του παιδιού.

→ Προϋπόθεση της έγκαιρης διάγνωσης είναι αρχικά η παραπομπή σε Λογοθεραπευτή εκ μέρους των παιδιάτρων, αναπτυξιολόγων, ωτορινολαρυγγολόγων καθώς και ψυχολόγων που τυχόν έχουν παρατηρήσει κάποιο πρόβλημα στην ομιλία και τον λόγο των παιδιών που βλέπουν.

Από 3 έως 4 χρονών

• Καταλαβαίνει περίπου 1100 λέξεις
• Χρησιμοποιεί περίπου 1750 λέξεις
• Απαντάει σε πολλά είδη ερωτήσεων.
• Γίνεται κατανοητό και από ανθρώπους που δεν γνωρίζει.
• Κάνει αρκετές ερωτήσεις και χρησιμοποιεί το ‘ποιος’; ‘τι’;
• Χρησιμοποιεί πληθυντικό (βιβλία, παιχνίδια)
• Χρησιμοποιεί το ‘και’
• Έχει καλύτερη βλεμματική επαφή και διάστημα προσοχής
• Αρθρώνει περισσότερα φωνήματα (π.χ κ, γκ)
• Αρθρώνει αρκετά καλά ορισμένα συριστικά όταν δεν έχουν δίπλα τους κάποιο άλλο σύμφωνο (π.χ σ, ζ, τσ, )

Από 4 έως 5 χρονών

• Καταλαβαίνει περίπου 2.500 λέξεις
• Χρησιμοποιεί περίπου 1600 λέξεις
• Δημιουργεί φανταστικές ιστορίες
• Περιγράφει εικόνες με περισσότερα επίθετα
• Χρησιμοποιεί όλες τις αντωνυμίες σωστά (π.χ. εγώ, αυτοί, δικό του)
• Οι προτάσεις του είναι πιο πολύπλοκες συντακτικά
• Χρησιμοποιεί σωστά αρκετούς χρόνους ρημάτων
• Γνωρίζει τα πιο συνηθισμένα αντίθετα (π.χ μικρό/μεγάλο, γεματο/άδειο)
• Παρακολουθεί ταινίες και συζητάει
• Λέει σωστά πολύ περισσότερους φθόγγους
• Δυσκολεύεται όμως ακόμα στην άρθρωση διπλών συμφώνων (π.χ σπ, σχ, σβ, κδ)

Από 5 έως 7 χρονών

• Τα περισσότερα παιδιά έως ότου πάνε στην πρώτη δημοτικού ή και λίγο αργότερα έχουν καταφέρει να αρθρώνουν σωστά όλα τα γράμματα
• Μπορούν επίσης να περιγράφουν τις εμπειρίες τους με σωστή σειρά εξέλιξης
• Συμμετέχουν σε ομαδικές συζητήσεις και περιμένουν τη σειρά τους για να σχολιάσουν
• Γνωρίζουν περισσότερα αντίθετα και συνώνυμα
• Κατηγοριοποιούν τα αντικείμενα (π.χ η φούστα, η μπλούζα, το παντελόνι είναι όλα ρούχα)

Εάν έχετε και την παραμικρή αμφιβολία και βλέπετε ότι το παιδί σας δυσκολεύεται σε ορισμένους τομείς συγκριτικά με άλλα παιδιά της ηλικίας του, το καλύτερο είναι να πάρετε μια επαγγελματική γνώμη και οδηγίες για να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος.

1. Ποια είναι η σωστή ηλικία για να αναζητήσω βοήθεια;

Δεν μπορώ να πω ότι υπάρχει σωστή ηλικία. Αυτό εξαρτάται από τη δυσκολία που αντιμετωπίζει το κάθε παιδί. Για παράδειγμα, αν ένα παιδάκι δεν αρθρώνει σωστά ορισμένα γράμματα, για να το καταλάβουμε θα έχει γίνει τουλάχιστον 3,5-4 ετών. Από την άλλη, αν έχει καθυστερήσει να μιλήσει γενικότερα ή έχει φτωχό λεξιλόγιο, αυτό μπορεί να το καταλάβουμε και νωρίτερα. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις, όπως στην περίπτωση της βαρηκοΐας, των συνδρόμων ή των νευρολογικών παθήσεων, η Λογοθεραπεία είναι καλό να αρχίσει το συντομότερο δυνατό, διότι εξαρχής είμαστε σίγουροι ότι το παιδί θα την χρειαστεί.

2. Πρέπει να περιμένω έως ότου το παιδί μου πάει στο σχολείο;

Γνωρίζουμε ότι τα παιδιά δεν μιλάνε από την ώρα που γεννιούνται. Προϋπόθεση για την εξέλιξη του λόγου είναι να αναπτυχθούν αρκετές γνωστικές λειτουργίες ανάμεσα στις οποίες, η μνήμη, η προσοχή και η αντίληψη. Έτσι το παιδί θα μάθει να επικοινωνεί πρώτα προφορικά (ή με νοήματα π.χ αν είναι κωφό) και αργότερα θα πάει στο σχολείο όπου θα μάθει να διαβάζει και να γράφει. Άρα το παιδί της προσχολικής ηλικίας θα πρέπει να έχει κατακτήσει τους βασικούς φωνολογικούς, μορφολογικούς, συντακτικούς, σημασιολογικούς και πραγματολογικούς κανόνες και μηχανισμούς της γλώσσας του πριν να πάει στο σχολείο διαφορετικά θα δυσκολευτεί στην ανάγνωση και στη γραφή . Ένας άλλος λόγος που πρέπει το παιδί να έχει μάθει να μιλάει σωστά πριν να πάει στο σχολείο είναι η αντίδραση των συνομήλικών του που ίσως να το πειράζουν, γεγονός που θα επηρεάσει την αυτοεκτίμησή του και πιθανώς θα έχει αντίκτυπο στην στην διάθεση και την επίδοσή του.

→ Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις και εφόσον δεν έχει γίνει έγκαιρη παρέμβαση, μπορεί κάποιο παιδί να χρειαστεί να περιμένει επιπλέον χρόνο για να πάει στο δημοτικό. Το τεστ σχολικής ετοιμότητας καθώς και η αξιολόγηση των ειδικών θα συμβάλλουν στη λήψη μιας τέτοιας απόφασης, καθώς και για το σχολικό πλαίσιο στο οποίο θα ωφελήσει το παιδί να ενταχτεί.

3. Μπορεί ένα έξυπνο παιδί να έχει αργοπορήσει να μιλήσει ή να έχει προβλήματα στην άρθρωση;

→ Συνήθως αυτό συμβαίνει στον μεγαλύτερο αριθμό των παιδιών που κάνουν ή χρειάζονται Λογοθεραπεία. Έχουν φυσιολογική ή και πέρα της φυσιολογικής νοημοσύνη. Το να χρειάζεται κάποιο παιδί Λογοθεραπεία δεν σημαίνει ότι έχει και νοητικό πρόβλημα.

4. Ποιο είναι το αποτέλεσμα της Λ/Θ παρέμβασης;

→ Τα περισσότερα παιδιά που έχουν αργοπορήσει να μιλήσουν ή που μπερδεύουν ορισμένα γράμματα (για παράδειγμα κάνουν αντιστροφές, αντικαταστάσεις τα παραλείπουν ή τα απλοποιούν ), ύστερα από ορισμένες συνεδρίες Λογοθεραπείας ανάλογα με το βαθμό του προβλήματος, τα κατακτούν, καθώς και αποκτούν πλούσιο λεξιλόγιο και την πολυπλοκότητα της δομής του λόγου που είναι σύμφωνη με την ηλικία τους . Έτσι μπορούν παρακολουθήσουν με ευκολία τον παιδικού σταθμού, νηπιαγωγείου ή δημοτικού, είναι πιο χαρούμενα διότι επικοινωνούν με τους συνομιλήκους τους, αυξάνεται η αυτοεκτίμησή τους, βελτιώνεται η αυτοεικόνα τους και τέλος εντάσσονται δημιουργικά και δυναμικά στην σχολική ομάδα τους.

→ Βέβαια, υπάρχουν και περιπτώσεις παιδιών όπου η διαταραχή της ομιλίας και του λόγου οφείλεται σε οργανικά κυρίως αίτια (για παράδειγμα στα σύνδρομα) όπου το παιδί μπορεί να έχει οριακή νοημοσύνη ή και λιγότερο, ή σε βαρηκοΐα ή σε διαταραχές του φάσματος του αυτισμού. Σε αυτές τις περιπτώσεις η Λογοθεραπεία είναι μακροχρόνια. Και εδώ όμως η οργανωμένη και συνεχής εξάσκηση βελτιώνουν αισθητά την επίδοση των παιδιών και ενισχύουν την πορεία τους προς την ανεξαρτητοποίησή τους.

→ Το αρχικό αλλά και πιο σημαντικό βήμα του λογοθεραπευτή είναι η σωστή αξιολόγηση. Για να γίνει αυτό θα πρέπει ο Λ/θ να γνωρίζει όλα τα ιατρικά δεδομένα που αφορούν στο παιδί καθώς και εφόσον κρίνει να παραπέμψει το παιδί για επιπλέον εξετάσεις όπως για παράδειγμα για ακουολογικό έλεγχο. Επιπλέον, θα πρέπει να πάρει ένα αναλυτικό οικογενειακό ιστορικό και αναπτυξιακό ιστορικό, να αξιολογήσει το νοητικό επίπεδο του παιδιού, να ελέγξει τα όργανα της άρθρωσης και πολλά άλλα.

→ Ο Λ/θ οφείλει να έχει την ικανότητα να προσεγγίζει και να διδάσκει το κάθε παιδί διαφορετικά ανάλογα με το πρόβλημά του και τον χαρακτήρα του.

→ Επιπλέον, ο λογοθεραπευτής καλείται να οργανώσει ένα θεραπευτικό πρόγραμμα που να έχει ως μακροπρόθεσμο στόχο την ομαλή ένταξη του παιδιού στο σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον.

→ Επίσης θα πρέπει να συμβουλεύει τους γονείς και να τους δίνει οδηγίες για το πώς πρέπει να συμπεριφερθούν στο παιδί και τι μπορούν να κάνουν για να συμβάλλουν θετικά στο θεραπευτικό πρόγραμμα.

• Ο Λ/θ οφείλει να προσαρμόζει τη διδασκαλία του ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε παιδιού. Να βρει την κατάλληλη τεχνική, μέσα από το παιχνίδι, το τραγούδι, την επιβράβευση, έτσι ώστε να αποκτήσει πρόσβαση στο παιδί.

→ Ο Λ/θ μόλις βγει από το μάθημα καλείται να έχει διδάξει στο παιδί αυτό που έχει προγραμματίσει χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές για να εστιάσει την προσοχή του παιδιού και να αυξήσει την συνεργασία του στο μέγιστο.

→ Ο Λ/θ είναι καλό να ενημερώνει τους γονείς για τους βραχυπρόθεσμους στόχους και τις ασκήσεις που έκανε με το παιδί την ώρα του μαθήματος.

→ Κατά συνέπεια, θεωρώ απαραίτητο να υπάρχει τετράδιο ασκήσεων, όπου ο λ/θ θα γράφει τις ασκήσεις που θέλει να επαναλάβουν οι γονείς στο σπίτι. Οι γονείς ύστερα από μια- δυο συνεδρίες μαθαίνουν πώς να κάνουν αυτές τις ασκήσεις.

→ Με το πέρας κάθε συνεδρίας είναι καλό ο Λ/θ να συζητάει με τους γονείς για την απόδοση του παιδιού στο μάθημα καθώς και να τους δείχνει και να τους εξηγεί τις επόμενες ασκήσεις.

→ Προσωπικά, εκτός από το τετράδιο ασκήσεων που χρησιμοποιώ, δίνω στους γονείς και υλικό για το σπίτι, το οποίο αφορά στο μάθημα της ημέρας, όπως και γνωστικά παιχνίδια, βιβλία, αντικείμενα για εμπλουτισμό λεξιλογίου και εικόνες, έτσι ώστε να μην τους επιβαρύνω με αγορές. Στο επόμενο μάθημα οι γονείς επιστρέφουν το υλικό και τους δίνω άλλο ανάλογα με αυτό που πρέπει να διδαχτεί το παιδί.

• Θυμάμαι ότι στο πρώτο τετράδιο που χάρισα στον γιο μου, αν και ήταν πολύ μικρούλης του έγραψα στη μπροστινή σελίδα το εξής, σκεπτόμενη ότι κάποτε θα το διάβαζε: «Με την ελπίδα να αγαπήσεις τη γνώση»

Έχοντας λοιπόν αυτό στο νου μου για κάθε παιδί ξεχωριστά και για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, η βασική στάση που έχω για το μάθημα της Λογοθεραπείας, είναι να το κάνω όσο πιο ευχάριστο γίνεται στα παιδιά.