- Αφορά στην ομάδα των παιδιών που η γλωσσική τους ανάπτυξη δεν ακολουθεί τη φυσιολογική αναπτυξιακή πορεία αλλά παρεκκλίνει
- Είναι σοβαρή γλωσσική διαταραχή η οποία όμως δεν οφείλεται σε νοητική στέρηση, οργανικές αισθητηριακές βλάβες (βαρηκοΐα), ψυχική διαταραχή ή νευρολογικές βλάβες.
- Μπορεί να υπάρχει συννοσηρότητα με άλλες διαταραχές όπως διάσπαση προσοχής, υπερκινητικότητα, δυσπραξία, προβλήματα όρασης κ.α.
- Στην βιβλιογραφία αναφέρεται επίσης ως εξελικτική γλωσσική διαταραχή, γλωσσική καθυστέρηση, καθώς και εξελικτική δυσφασία.
- Ως ο πλέον αξιόπιστος ψυχογλωσσικός δείκτης αξιολόγησης της ειδικής γλωσσικής διαταραχής θεωρείται η ‘επανάληψη προτάσεων’. Η δυσκολία στην επανάληψη ψευδολέξεων μπορεί να παραπέμπει σε περιορισμένη φωνολογική βραχυπρόθεσμη μνήμη (Snowling, Bishop, & Stothard, 2000).
Ειδική διαταραχή γλωσσικής έκφρασης
- Σε αυτή τη διαταραχή το παιδί παρουσιάζει σημαντική απόκλιση στην ανάπτυξη συγκεκριμένα της προφορικής έκφρασης ενώ δεν έχει πρόβλημα στην κατανόηση του προφορικού λόγου.
- Το λεξιλόγιο του παιδιού είναι φτωχό
- Οι φράσεις που χρησιμοποιεί είναι σύντομες και τα ρήματα ασύνδετα
- Κάνει γραμματικά λάθη (για παράδειγμα, έχει δυσκολία ή χρησιμοποιεί λάθος τα άρθρα – τα γένη, τους χρόνους των ρημάτων, τις προθέσεις, τις καταλήξεις των ουσιαστικών)
- Κάνει συντακτικές παραλήψεις, προσθήκες και λάθος χρήση συνδέσμων, άρθρων, προθέσεων, αντωνυμιών και αρνήσεων.
- Παραλείπει ρήματα, και μπερδεύει τη σειρά των όρων.
- Επίσης κάνει μορφολογικά λάθη όπως συμφωνία γένους- προσώπου και αριθμού, καθώς και λάθη στους χρόνους, στις εγκλίσεις και στις πτώσεις (για παράδειγμα μπερδεύει το ‘πήγα’ με το ‘θα πάω’)
- Η σημασιολογία των λέξεων, δηλαδή το νόημά τους καθώς και το νόημα των προτάσεων που δημιουργούνται με τη σύνδεση των λέξεων διαταράσσεται (για παράδειγμα μπορεί να μπερδεύει το ‘καθαρός’ με το ‘βρώμικος’)
- Δυσκολεύεται να διηγηθεί μια ιστορία ή να περιγράψει εικόνες σε εξέλιξη
- Δυσκολεύεται να διατηρήσει ένα θέμα συζήτησης παρόλο που το θέμα μπορεί να είναι οικείο
- Η κατανόηση του λόγου παραμένει ακέραια
- Δεν παρατηρούνται προβλήματα στο συμβολικό παιχνίδι
Ειδική Διαταραχή γλωσσικής αντίληψης
- Το παιδί που έχει αυτή τη διαταραχή αντιμετωπίζει προβλήματα στην κατανόηση του λόγου και κατά συνέπεια στην παραγωγή
- Έχει μειωμένη ικανότητα βραχυπρόθεσμης μνήμης
- Έχει αδυναμία στο να επεξεργάζεται ακουστικά ερεθίσματα που εναλλάσσονται γρήγορα Παρουσιάζει δυσκολίες στη φωνολογική διάκριση και ως εκ τούτου
- Συχνά έχει προβλήματα στην άρθρωση
- Δεν καταλαβαίνει διάφορες έννοιες – λέξεις
- Δεν κατανοεί εντολές με πολύπλοκη σύνταξη (π.χ φέρε μου το μολύβι που είναι μέσα στο συρτάρι)
- Συχνά δεν καταλαβαίνει εντολές ακόμα και με απλή σύνταξη (π.χ φέρε μου το μολύβι)
- Δυσκολεύεται ιδιαίτερα και στη γλωσσική έκφραση
Σύμφωνα με τις Bishop & Snowling (2004) από τα παιδιά με ΕΓΔ, περίπου το 50% θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην ανάγνωση και δυσλεξία
Όσον αφορά στα αίτια της ειδικής γλωσσικής διαταραχής
Δεν είναι γνωστό τι είναι αυτό που προκαλεί την ειδική γλωσσική διαταραχή όμως υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες.
Το Εθνικό Ινστιτούτο Κώφωσης και άλλων Διαταραχών Επικοινωνίας (NIDCD) ταυτοποίησε μια γονιδιακή μετάλλαξη στο χρωμόσωμα 6 (ΚΙΑΑΟ319) που φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτήν την διαταραχή. Υποστηρίζεται ότι η ίδια μετάλλαξη παίζει ρόλο και σε άλλες μαθησιακές διαταραχές όπως για παράδειγμα η δυσλεξία και μερικές περιπτώσεις του αυτισμού. Αυτά τα ευρήματα υποστηρίζουν την υπόθεση ότι οι δυσκολίες της γλωσσικής μάθησης μπορεί να προέρχονται από τα ίδια γονίδια που αφορούν στις δυσκολίες τόσο της ανάγνωσης όσο και της κατανόησης γραπτών κειμένων. Βέβαια ερευνάται και η επίδραση άλλων γονιδίων.
