→ Η απραξία (η απουσία της πράξης) ή η δυσπραξία (η δυσκολία της πράξης) είναι διαταραχή που αφορά στην εκούσια επιτέλεση κινήσεων και κινητικών πράξεων.
→ Δηλαδή, το παιδί σε αυτή τη διαταραχή δεν είναι σε θέση να εκτελέσει κινήσεις με τη θέλησή του. Καθώς προσπαθεί να τοποθετήσει σωστά τους αρθρωτές μπορεί να παρατηρηθούν ήπια νευρολογικά σημάδια όπως νευρομυϊκοί σπασμοί. Επίσης παρατηρούμε ελλιπές σφράγισμα στα χείλη – δόντια, δυσκολία στον έλεγχο της κινητικότητας της γλώσσας και δυσκολία στην οργάνωση και διαδοχή των φωνημάτων.
- Η παιδική δυσπραξία συμβαίνει περίπου στο 5% των παιδιών με φωνολογικές / αρθρωτικές διαταραχές.
- Οι γονείς περιγράφουν το παιδί τους ως ήσυχο μωρό, που βάβιζε για μικρό χρονικό διάστημα, χρησιμοποιούσε περισσότερα φωνήεντα παρά σύμφωνα, έκανε λίγες επαναλήψεις και ελάχιστη μίμηση συλλαβών.
- Η δυσπραξία δεν μπορεί να αποδοθεί σε κάποια κινητική ή αισθητηριακή διαταραχή όπως βαρηκοΐα ή σε ψυχοδιανοητική έκπτωση (νοητική υστέρηση).
- Τα παιδιά με λεκτική δυσπραξία, μπορεί να έχουν επαρκή μυϊκή δύναμη που χρειάζεται για να μασήσουν ή για να καταπιούν καθώς και να έχουν επαρκή μυϊκή δύναμη στην αυτόματη ομιλία, όπως η αρίθμηση ως το 10 και οι ημέρες της εβδομάδας, αλλά να κάνουν πολλά λάθη στην εκούσια – αυθόρμητη ομιλία που χρειάζεται κινητικό προγραμματισμό.
- Ως προς το φωνολογικό μοντέλο του παιδιού, παρατηρούμε ότι είναι σύνηθες για ένα παιδί με δυσπραξία της ομιλίας να αναπαράγει σωστά έναν ήχο, συλλαβή, λέξη ή φράση σε κάποια δεδομένη στιγμή και λανθασμένα σε κάποια άλλη στιγμή. Είναι επίσης σύνηθες να αναπαράγεται η ίδια λέξη με διαφορετικά λανθασμένους τρόπους.
- Τα περισσότερα λάθη γίνονται στα συμπλέγματα συμφώνων και γενικότερα όσο πιο πολύπλοκη γίνεται η λέξη-στόχος.
- Επίσης, μπορεί ένα παιδί να δυσκολεύεται να βρει λέξεις και για αυτό να κάνει πολλές σημασιολογικές αντικαταστάσεις για να αποφύγει τις δύσκολες λέξεις.
- Επιπλέον, μπορεί να κάνει πολλά λάθη διαδοχής στις προτάσεις του, δηλαδή λέξεις που δεν είναι στη σωστή γραμματική σειρά.
- Η κατανόηση του λόγου των παιδιών με κινητική δυσπραξία είναι συνήθως σε φυσιολογικό επίπεδο και απέχει κατά πολύ από το επίπεδο της έκφρασής τους.
- Σε περίπτωση όμως που ένα παιδί έχει και πρόβλημα κατανόησης τότε πρέπει να αξιολογηθεί περαιτέρω, διότι αρκετά παιδιά που έχουν δυσπραξία έχουν και ένα βαθμό δυσφασίας.
- Κατά συνέπεια, συχνά η ομιλία τους είναι κοπιώδης, αργή και ανακριβής εξαιτίας της προσπάθειάς τους να αποφύγουν λάθη στην άρθρωση.
- Ο τονισμός των λέξεων είναι συνήθως λανθασμένος κυρίως στις πολυσύλλαβες λέξεις και φράσεις.
- Πιθανώς να παρουσιάζουν ακατάλληλη ένταση, μονότονη ή ένρινη ομιλία.
- Γενικά παρουσιάζουν μερικά προβλήματα στην προσωδία, δηλαδή σε αυτά τα στοιχεία που συνοδεύουν την ομιλία.
- Πιθανώς επίσης, να συνυπάρχει και κινητική δυσπραξία στις λεπτές και αδρές κινήσεις χεριών και σώματος (αδεξιότητα), με αποτέλεσμα δυσκολίες στο κράτημα του μολυβιού, τη γραφή και το αργό γράψιμο.
- Γενικότερα η δυσπραξία μπορεί να συνυπάρχει με δυσαρθρία, δυσφασία, καθυστέρηση λόγου και ομιλίας, καθώς και με βαρηκοΐα.
